Ontdekkingsreis door Zuid

INTRO…

“Ik zou er nog niet dood gevonden willen worden”, aldus wijlen Jules Deelder over Zuid. En zo denken veel mensen in en buiten Rotterdam erover. Meestal kennen ze de linker Maasoever niet. Daarom neem ik de bezoekers van deze weblog graag mee in mijn ontdekkingsreis door verleden, heden en toekomst van wat ook wel genoemd wordt ‘de Boerenzij’. Door regelmatig hier een bericht te plaatsen, wil ik stukje voor stukje bouwen aan het verhaal van dit vervloekte en tegelijkertijd steeds meer geliefde stadsdeel.

Al te vaak wordt Zuid in landelijke media afgeschilderd als een ‘probleemwijk’. Ja problemen zijn er zat, maar het is geen wijk. Het is een stadsdeel. Of beter nog: een stadshelft. Waar tegenwoordig ruim 40 procent van de Rotterdammers woont. Waar half mei in Ahoy het songfestival zou plaatsvinden dat is uitgesteld vanwege corona. Waar FC Feyenoord de trots is van jong en oud. Waar 150 jaar geleden de razendsnelle ontwikkeling tot wereldhaven begon. Waar meer dan elders in Nederland kinderarmoede, vuurwapenbezit en etnische segregatie opdoemen. En waar keihard en eendrachtig gewerkt wordt aan vooruitgang, door overheid, bedrijfsleven en bewoners. Op z’n Rotterdams. Sterker door strijd.

Grote uitdagingen
Afgelopen maanden heb ik ter voorbereiding op deze weblog al aardig wat gelezen over Zuid. In kloeke en kleine boeken, en op internet. Vooral over de geschiedenis. Maar ook over de huidige bouwactiviteiten en diverse toekomstplannen. En als ik met actieve en betrokken zuiderlingen praat over de grote uitdagingen waarvoor we hier staan, dan valt me op hoe vastberaden ze vaak klinken.

Katendrecht en Kop van Zuid

In 1984 verhuisde ik van het gemoedelijke Brabantse platteland naar de grote stoere werkstad Rotterdam. Om ‘maatschappijgeschiedenis’ te studeren. En had je het me 10 jaar geleden voorspeld, dan zou ik je voor gek verklaren, maar sinds 2012 woon ik ‘op Zuid’. In tuindorp Vreewijk. De groenste wijk van Rotterdam. Mijn beeld van Zuid wordt steeds scherper en veelzijdiger en inmiddels deel ik het optimisme van de zuiderlingen.

Er is veel te vertellen over de Boerenzij. Over historische figuren uit het bedrijfsleven zoals de ondernemer en politicus Lodewijk Pincoffs en de bankier mr. K.P. van der Mandele. En over gemeentewerkers zoals ir. G.J. de Jongh en Riek Bakker. Mensen die met visie, moed en daadkracht de stad vooruit hielpen. Al zou Pincoffs uiteindelijk in 1879 van zijn voetstuk donderen en Rotterdam in een kort maar krachtige economische crisis storten.

Hand in hand
Ik heb gelezen over de havenarbeiders, de ‘boeren van Zuid’, die zwoegden en sjouwden voor een karig stukloon, en die zeker tot de Woningwet van 1901 meestal leefden in erbarmelijke omstandigheden. Benauwde en beschimmelde krotten. En over gastarbeiders die sinds de jaren zestig in overvolle smerige pensions werden gestopt door huisjesmelkers. Van wie de meest beruchte ‘Engel’ heette. Het lijkt wel een roman van Dickens.

Ook boeiend om te lezen is het ambitieuze Uitvoeringsplan 2019-2022 van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. In dit projectbureau werken Rijk, gemeente, bedrijfsleven en diverse organisaties samen aan een betere toekomst voor het van begin af aan zo achtergestelde stadsdeel. Met fundamentele verbeteringen op het gebied van wonen, werken, scholing, veiligheid en cultuur. In het Hart van Zuid, in de omgeving van Zuidplein en Ahoy, wordt volop gebouwd en gerenoveerd en zijn de eerste resultaten al zichtbaar.

Er is nog een lange weg te gaan. Het Eurovisie Songfestival dat in 2021 hopelijk alsnog plaatsvindt, en wereldwijd de feestelijke schijnwerpers zal zetten op Zuid, kan hierbij zeker helpen. En natuurlijk ook de strijdliederen van het Feyenoord-legioen. Hand in hand kameraden. You never walk alone.